SİİRT İL TARIM VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ
Fıstıkçılık Biriminden Önemle Duyurulur!
Değerli Üreticilerimiz! Siirt’te Kasım ayında Siirt Fıstığı’nda yeni bahçe tesisi, toprak analizi, kış budaması ve Karagöz Kurdu Zararlısı için tuzak dalların kurulması dönemidir. Yapılacak faaliyetlerle ilgili gerekli bilgiler aşağıda belirtilmiştir.
Siirt Fıstığında Bahçe Tesisi
Siirt Fıstığı meyilli, kıraç, kireçli ve verimsiz topraklarda da yetişebilmektedir. Ancak uygun anaç, erkek ve dişi çeşitle birlikte düz, derin ve verimli toprak koşullarında sulamayla, kaliteli ve bol ürün alınabilmektedir.
Siirt Fıstığı bahçesi tesis edilecek yerlerde özellikle çiçeklenme dönemindeki düşük sıcaklık ve yağış dikkate alınarak, anaç ve çeşit seçimi yapılmalıdır. İlkbaharda soğuk havanın çöktüğü, çukur alanlarda bahçe tesisi yapılmamalıdır. Taban suyunun yüksek olduğu yerlerde mutlaka drenaj yapılmalıdır.
Doğada Bulunan Pistachio Türü (Melengiç, Buttum veya Atlantik Sakızı) Ağaçların Aşılanmasıyla Bahçe Tesisi:
Ülkemizde çok sayıda bulunan Pistachio türleri aşılama yapmak suretiyle yetiştiricilik yaygın olarak yapılmaktadır.
Ocaklarda bulunan gövdeciklerden, zararlanmamış daha genç ve sağlıklı 2-4 cm çapında olan 3-4 tanesi bırakılarak diğere gövdecikler çıkarılır.
Aşıya hazırlık budaması ve gövde ayıklama, ağacın dinlenmede olduğu (Kasım-Mart) dönemde yapılmalıdır.
Ocak şeklinde gelişen Siirt Fıstığı anaçlarında aşılama noktası topraktan 30-40 cm yüksekte olmalıdır. Çok gövdeli anaçlarda aşılama sırasında bir gövdecik soluk dalı olarak hiç kesilmemelidir. Aşı sürgünleri ana gövdeyi besleyecek duruma geldikten sonra soluk dalı olarak bırakılan dal kesilmelidir.
Doğrudan Tohum Ekimiyle Bahçe Tesisi:
Arazide, ağaç yerleri işaretlendikten sonra çukurlar açılıp, her çukura en az 3 tane anaç tohumu sonbaharda ekilir. Ertesi yıl bunlardan en iyi gelişeni bırakılarak ötekiler sökülür bu çöğürler kıraç ve kurak koşullara karşı dirençlidirler. Çöğürlerin gelişme durumuna göre 4. yıldan sonra aşılama yapılabilir. Eskiden yapılan bir sistemdir, önerilmemektedir.
Çıplak Köklü Çöğür Dikimiyle:
Bahçede ağaç yerleri işaretlenip buralarda çukurlar açıldıktan sonra çöğür dikimi yapılır.Bunlar yaz aylarında en az iki kez sulanmalıdır. Çöğürlerin tutma oranının düşük olmasından ve geç aşıya gelmesinden dolayı tavsiye edilen dikim şekli değildir.
Tüplü Fidan Dikimiyle Bahçe Tesisi:
Tüplü fidan ile bahçe tesisi yapıldığında en azından ilk yaz 15 günde bir her fidana her sulamada 10 litre su verilmelidir. Sulanmayan koşullarda tüplü fidanla yetiştiricilik yapılacağı zaman, Sonbahar dikimi yapılmalıdır. Tüplü fidanlarla dikim, tavsiye edilen dikim şeklidir. Bu fidanlar aşılı veya aşısız tüplü olabilir. Aşılı bitkiler, aşılanan çeşide bağlı olarak 4-5 yılda verime yatabilmektedir.
Karışık Dikim:
Kuru ve sulu koşullarda Siirt Fıstığı sıralarının arasına bağ dikmek suretiyle tesis yapılmaktadır. Aralara bağ dikilerek yapılan tesiste birkaç yıl içerisinde bağdan verim alınabilmekte, bahçenin masrafı karşılanmakta, 12-15 yıl Siirt Fıstığı tam verime yattıktan sonra bağ sökülmektedir. Bu tavsiye edilen bir durumdur.
Sulu Koşullarda Dikim:
Sulanan koşullarda birim alandan fazla ürün almanın yollarından birisi, sık dikim ile yetiştiricilik yapmaktır. Bu amaçla 5-6 m sıra arası mesafede ve 3-4 veya 5 m sıra üzeri mesafelerde dikim yapılır. Sıra üzeri 2,5 m veya 3 m bırakıldığında 13-15 yıl içerisinde sıra üzeri kapanabilmektedir. Bu durumda sıra üzerindeki bitkilerden bazıları sökülebilir.
Kuru Koşullarda Dikim:
Kuru koşullarda dikim aralıkları geniş tutulmalıdır. Dikim aralıkları kullanılan anaca görev 6-10 m arasında değişmektedir. Bu sistemde genellikle bıttım veya kültür Siirt Fıstığı anaç olarak kullanılmakta olup 7x7 veya 8x8 m mesafelerde dikilmektedir.
Dikim İşlemi
Siirt Fıstığında dikim sonbahar veya ilkbaharda yapılabilir. Ancak kışları çok sert geçmeyen yerlerde sonbahar dikimi tercih edilmelidir. Kullanılacak anaca göre sıra arası ve sıra üzeri mesafeler belirlenip, arazide bitki yerleri işaretlendikten sonra 40-50 cm genişliğinde 60-80 cm derinliğinde çukurlar açılır. Bu çukurların dibine 1-2 kürek yanmış ahır gübresi ve 100-120 gr 15-15-15 (üç on beş) gübresi ile karıştırılmış yüzey toprağı atılır ve dikim yapılır. Aşılı fidan dikiminde, aşı yerinin toprak yüzeyinde kalması gerekmektedir. Dikimden sonra can suyu mutlaka verilmelidir. Dikimle birlikte düzgün gövde ve taç oluşumu için bitkilerin dibine kazık dikilmelidir.
Yağmurların kesilmesinden sonra, fidanların çevresindeki otları temizlemek amacıyla çapa yapılır. Diğer kısımlar sürülür. Dikimin ilk yılında yaz aylarında, çöğürlere 15 gün arayla su verilmesi fidanların kurumaması ve gelişim için çok yararlıdır.
Fıstık Bahçeleriniz İçin Toprak Analizi Yapmayı Unutmayın!
Gübre; bitkinin beslenmesinde, toprağı besin maddeleri bakımından zenginleştirmek için uygulanır. Toprak analizi ile fıstık ağaçlarınızın isteği olan gübre cinsini ve miktarını, ayrıca gübrenin en uygun zamanda ve ne şekilde toprağa verilmesini belirlemeniz mümkün olmaktadır.
Fıstık bahçeniz bitki besin maddelerinin oranları farklılık gösterebilir. Toprak analizi sayesinde toprakta eksik olan dolayısıyla fıstık ağaçlarınızın büyümesini engelleyen bitki besin maddelerinin hangileri olduğunu tespit edebilir ve böylece üretim sürecinizde gübre için harcayacağınız paradan sağlayacağınız yararı daha fazla arttırabilirsiniz.
Toprak analizi yapılmadan toprağa gübre verilmesinden dolayı ortaya çıkan zararlar;
- Gerekli olandan daha çok gübre kullanılabilirsiniz, doğal olarak bu da fazladan masraf demektir. Ayrıca fazla gübre kullanımı toprağınıza zarar verir.
- Fıstık ağaçlarınızın isteğinden daha az gübre verme ihtimaliniz vardır, bu da ağaçlarınızın yeterince gelişememesine neden olur.
- Yanlış zamanda ve yapılacak yanlış gübreleme fıstık ağaçlarınızın gübreyi bünyesine alamamasına neden olur.
- Yanlış cins gübre kullanma ihtimaliniz vardır, bundan dolayı ağaçlarınızdan beklediğiniz verimin aksine daha az verim elde edersiniz.
Bu ve benzer hatalara düşmemek için toprağınızı mutlaka analiz ettirmelisiniz.
Ancak toprak analizlerinden beklenen faydaların sağlanabilmesi için, analiz edilen toprak numunelerinin usulüne uygun olarak alınmış olması gerekir. Uygun olmayan numunelerin analizleri sonucu, hatalı faaliyetler gerçekleştirme ihtimaliniz vardır. Ayrıca para ve zaman kaybına da neden olur.
Aşağıdaki adımları izleyerek toprak analizi için gerekli olan numunelerin bahçeden nasıl ve hangi yollarla alınacağını öğrenebilirsiniz:
- Toprak örnekleri fıstık bahçesinin bir ucundan diğerine uzanan düz bir hat üzerinden alınmayıp, zig-zag bir hat üzerinde 15–20 adımda bir alınmalıdır.
- 10 da (dönüm)’e kadar olan alanlardan en az 7-8 noktadan, daha büyük parsellerden her iki dönüme 1 nokta eklenerek numune alınmalıdır.
- Toprak örneği alınan noktadan V harfi şeklinde 60 cm. derinliğinde çukur açılır,
- Bu çukurdan 0-30 cm. arası olan kısımdan 3–4 cm. kalınlığında bir toprak dilimi alınır. Bu dilim Üst Toprak olarak ifade edilir.
- Daha sonra bu çukurdan 30-60 cm. arası olan kısımdan 3–4 cm. kalınlığında bir toprak dilimi daha alınır. Bu dilim Alt Toprak olarak ifade edilir.
- Üst Toprak ve Alt Toprak farklı plastik kovalarda biriktirilir.
7-8 yerden bu şekilde alınan topraklar kendi aralarında harmanlanır, Üst Toprak ve Alt Toprak örnekleri ayrı olacak şekilde 1,5-2 kg’lık toprak örnekleri alınarak bir bez veya naylon torbaya etiket bilgileri (Üst Toprak ve Alt Toprak yazacak şekilde) ile birlikte konularak en kısa sürede analiz yaptıracağınız laboratuvara götürmeniz gerekir.
- Toprak örneklerinin alınmaması gereken yerler:
- Daha önce kireç, ticari ve çiftlik gübresi konulmuş yerler,
- Eğimin değiştiği noktalardan,
- Dere, orman, kanal, su arkı, çit veya yollara yakın olan kısımlar
- Bahçe sınırları ve bunlara yakın yerler,
- Bahçenin, çukur veya tümsek kısımları,
- Su biriken kısımlar, akarsu ve sel basmış yerler,
- Sap, kök ve yabani otların yığıldığı veya yakıldığı yerler,
- Çakıllı ve fazla kumlu yerler,
- Tuzluluğun bariz olarak görüldüğü yerler,
- Hayvan gübrelerinin bulunduğu yerlerden,
- Harman yeri ve hayvan yatmış yerler,
- Karınca ve köstebeklerin toprak yığdığı yerler
Fıstıkta Karagöz Kurdu ile Mücadele ve Budama Artıklarının İmha Edilmesi
Değerli Fıstık Üreticilerimiz; fıstık ağaçlarınızda budama yaparken Karagöz Kurduna karşı mücadele için her 10 ağaçtan birisine tuzak dallar bırakmayı unutmayın. Ayrıca diğer budama atıklarını bahçenizden uzaklaştırın.
Budama atıkları böceklerin yetişebileceği ortamlardır. Bu sebeple yetiştiriciliğini yaptığınız tarım ürünlerinin böcekler tarafından zarar görmemesi için yakacak olarak kaldırdığınız budama atıklarını muhakkak en geç mart ayı sonuna kadar imha etmeyi unutmayınız.
Soru ve görüşleriniz için; (0484) 223 40 00 Fıstıkçılık Birimi.
Basın bülteni
25.5 ° / 14.2 °
