Emeklilikte Yaşa Takılanlar – EYT Nedir?

8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalılık süresini ve prim gününü tamamlayan çalışanlar emekli olabiliyordu. Ayrıca yaş şartı yoktu. Sosyal Sigortalar Kanununda yapılan değişiklik ile bu iki kriterin yanına bir de yaş şartı eklendi. Bu şekilde 1999’da yürürlükte olan Sosyal Sigortalar Kanunu’nda yapılan değişiklikle emekli olma yaşı değişti. Sosyal Sigortalar Kanununda değişiklik öncesinde; Kadınlarda 20 yıl,Erkeklerde ise bu değişiklik öncesi 5000 gün prim şartı ve 25 yıl sigortalılık süresi yeterliydi. 5000 gün prim yaklaşık olarak 13 buçuk yıla denk düşerken 18 yaşında çalışmaya başlayan bir kadın 38, 18 yaşında çalışmaya başlayan bir erkekse 43 yaşında emekli olabiliyordu.1 Ocak 1972 doğumlu, 1 Temmuz 1994’te ilk kez sigortalı işe başlayan bir erkek işçi, çalışmaya başladığı dönemde yürürlükte olan kanun gereği 5000 prim gününü ve 25 yıl sigortalılık süresini tamamladıktan sonra emekli olabiliyordu. İşçi; 25 yıllık sigortalılık süresini tamamladığı 1 Temmuz 1999 tarihinde, 5000 prim günü ödemesini de tamamlandıysa 47 yaşında emekli olabiliyordu. Fakat 1999 yılında yapılan Sosyal Sigortalar Kanununda değişikliğiyle aynı işçi 5750 gün prim ödeme, 55 yaş ve 25 yıl sigortalılık şartlarını yerine getirdiği takdirde emekli olabiliyor. Yıl bazında hesaplanırsa işçinin emekliliği 8 yıl ileriye ötelendi 750 gün fazladan prim ödemesi gerekti.8 Eylül 1999 tarihinde 4447 sayılı Kanun ile birlikte kadınlarda emeklilik yaşı 58, erkeklerde 60 oldu. 2008 yılına gelindiğinde ise ilk kez sigortalı olarak işe başlayacaklar için 5510 sayılı Kanun ile emeklilik yaşı 65’e yükseltildi. Yani artık 65 yaşına kadar emeklilik için beklemek gerekecek.Emeklilikte yaşa takılanlar – EYT; sigorta başlangıç tarihi 9 Eylül 1999’dan önce olanları ve emekli olmak için gereken prim günü ve sigortalılık süresi şartını sağlamış olsa bile yaşı yeterli olmayanları (yaşından dolayı emekli olamayanları) kapsar.Kendilerine ” EYT mağduru” diyen vatandaşlar yaş şartından dolayı emekli olamıyor. Sosyal Sigortalar Kurumu verilerine göre Türkiye’de yaklaşık 6 milyon kişinin EYT mağdurudur. En net tanımla emeklilik sigortası girişi 8 Eylül 1999 tarihinden önce olan kişiler EYT kapsamında yer alıyor. EYT sebebiyle emeklilik tarihleri ötelenen yani yaş şartına takılan kişiler, 1999 yılında yapılan değişikliğin geçmişe dönük uygulamasının kaldırılmasını talep ediyor. Yani 1999 öncesinde çalışmaya başlayanlar, prim gün sayılarını ve sigortalılık sürelerini doldurduklarında yaşlarına bakılmaksızın emekli olmak istiyor.EYT’den Önce Olan Kadınlar Ne Zaman Emekli Olabilir? (Sigorta Başlangıcı 8 Eylül 1999 Tarihinden Sonra Olan)Emekli olmak için herkesin belirli gün prim ödemesi, sigortalılık süresi ve yaşı beklemesi gerekir. 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigorta girişi olan kadınlar 58 yaşını doldurma, 7000 gün prim ödeme şartıyla emekli olabilir. Bir diğer alternatif ise 4500 gün prim ödemesi, 25 yıl sigortalılık süresi ve 58 yaşını doldurmuş olmak şartı aranır.1 Mayıs 2005 tarihinden sonra sigortalı olan kadınlar ise 7200 gün sigorta prim ödemesi ve 58 yaşını doldurmuş olma şartını tamamlaması durumunda emekli olabilir. 7200 iş günü prim ödemesinin 2035 yılının sonuna kadar yapılması gerekir. Aksi takdirde çalışan kadın emeklilik yaşı kademeli olarak artar ve kişinin emekli olması için doldurması gereken yaş artar. Erken emeklilik yaşı kadınlar için sigortalılık süresine ve prim gününe bağlı olarak değişebilir. EYT’den Önce Olan Erkekler Ne Zaman Emekli Olabilir? (Sigorta Başlangıcı 8 Eylül 1999 Tarihinden Sonra Olan)01.05.2008 tarihinden sonra sigortalı olarak çalışmaya başlayan erkekler, 7200 prim günü ödeme yapma ve 60 yaşını doldurma şartlarını birlikte sağlamaları durumunda emekli olabilir. Üstte belirttiğimiz kadınlarda olduğu gibi 2035 yılının sonuna kadar 7200 prim günü ödemesinin tamamlanması gerekir. Erkeklerde emeklilik yaşı kadınlara göre farklıdır.Sigorta başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında olan erkekler 60 yaşını doldurma ve 7200 gün prim ödeme şartlarını yerine getirdikleri takdirde emekli olabilir. Ya da 60 yaşını doldurma, 4500 prim günü ödeme yapma ve 25 yıl sigortalılık süresini tamamlama şartları ile emekli olabilirler. EYT Başvuru Şartları Neler? EYT kısaca emeklilikte yaşa takılanları ifade ediyor. 8 Eylül 1999 tarihine kadar çalışanlar, prim günü ve sigortalılık süresi şartlarını sağlayarak emekli olabilirken, kanunda yapılan değişiklikle mevcut kriterlere yaş şartı da eklendi. Bu durum da EYT sorununu yani “Emeklilikte yaşa takılanlar” sorununu ortaya çıkardı. Buna göre sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 öncesinde olanlar EYT kapsamına giriyor. Emeklilik yaşı düşecek mi, sorusunun yanıtı aslında EYT Kanunun asıl konusudur. Yaş şartı düşerse eski şekilde emekli olabilecekler. EYT – Emeklilikte yaşa takılanlar bu kanun düzenlemesini bekliyor. EYT başvuru şartları şunlardır: 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta kaydının bulunması, 5000 günlük prim ödemesinin tamamlanması, Kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresinin dolması gerekir. EYT Emekli Maaşı Hesaplaması Nasıl Yapılır? Emeklilik yaşı hesaplama için prim günü, sigortalılık süresi hesaba katılır. Yeni yapılan düzenleme ile sigortalılık süresi ve prim günü göz önüne alınacaksa da sigortanızın başladığı tarih de önemlidir. Sigortanızın başladığı tarihe göre yaş, sigortalılık süresi ve prim günü ödemesi değişkenlik gösterir. Emeklilikte yaşa takılanlar için maaş hesaplamasında 3 döneme ayrılır. Bunlar; 1999 yılı öncesi 1999 – 2008 yılları arası 2008 yılı sonrası Bu üç dönemdeki hesaplamalar yapıldıktan sonra EYT için maaş hesaplaması yapılır. Yani emekli maaşı hesaplaması, çalışanın sigortalılık dönemindeki tüm kazançlar dikkate alınarak hesaplanır. Bu hesaplama üzerinden alacakları maaş belirlenir. EYT Maaş Hesaplamalarında Dikkate Alınacak Kriterler Neler? EYT maaş hesaplaması yapılırken aşağıdaki kriterler dikkate alınır: İşçinin aylık kazancı, İşçinin çalıştığı yıl, İşçinin yaşının dolmasını beklerken ödediği fazladan prim miktarı, Çalışanın çalışma süresine ara verip vermediği, Çalışma süreleri, etkenleri göz önüne alınır. Emeklilikte Yaşa Takılanlar Ne Zaman Emekli Olacak? EYT konusunda merak edilen sorulardan biri de emeklilikte yaşa takılanlar ne zaman emekli olacak, sorusudur. Emeklilikte yaşa takılanlar, emekli olma şartlarını yerine getirdikleri takdirde başvuru tarihinden itibaren hızlıca emekli olabilir. Prim günü ve sigortalılık süresini doldurmayanlar öncelikle bu şartları yerine getirmeleri gerekir. Bu şartları yerine getirenlerde şartı yerine getirdikleri tarihten itibaren emekli olabilirler. EYT için askerlik borçlanması da hesaba katılır. Eğer askerlik sigorta tarihinden önce yapıldıysa, borçlandığınız gün kadar işe giriş tarihi de geri çekilir. Erkekler askerde geçirdikleri günleri satın alarak prim günlerine ekleyebilir. Fakat yapılan düzenlemeyle askerlik borçlanması EYT kapsamında yer almazsa sigortalı çalışanlar ödedikleri borçlanma tutarını geri alabilir. Ancak askerlik borçlanması ile ilgili henüz netleşen bir durum söz konusu değil. Milyonlarca vatandaşı yakından ilgilendiren EYT ile ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin açıklama tarihi verdi. Çalışmaları tamamlanan EYT’nin Ocak 2023’te yürürlüğe gireceğini açıkladı. Bakan Bilgin’in verdiği bilgiye göre, staj ve çıraklık dönemi EYT kapsamında yer almayacak. EYT’lilerin merakla beklediği yaş, prim gibi detaylar da netleşmeye başladı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca hazırlanan taslak metinde yaş sınırı bulunmuyor. Üstte belirttiğimiz şartları tamamlayan kişiler EYT kapsamında emekli olabilecek. Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar EYT’li (emeklilikte yaşa takılan) sayılıyor. EYT’li sayılmak için sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olup, emeklilik için gereken yaş dışındaki sigortalılık süresi ve prim günü şartlarını sağlamış olmak gerekiyor.